سیرکولاسیون در طراحی داخلی چیست؟

سیرکولاسیون در طراحی داخلی یا همان لکه‌گذاری، دسترسی وتعیین جایگاه هر فضا است. هدف ساختمان، تعین‌کننده‌ی نحوه سیرکولاسیون وچیدمان فضای داخلی آن است. میزان استفاده از یک فضا، درصد سیرکولاسیون را مشخص می‌کند. اگر چینش المان‌های مختلف در کنار یکدیگر مناسب نباشد، دسترسی به فضاها و چرخش بین آن‌ها دچار مشکل می‌شود. در این مطلب به اهمیت و بررسی سیرکولاسیون یا همان لکه‌گذاری می پردازیم.

اهمیت سیرکولاسیون

اهمیت فضای داخلی و چیدمان آن می‌تواند با اهمیت معماری مقایسه شود. کاربران هر ساختمان باید بتوانند به راحتی به فضای مورد استفاده‌شان رفته و در آن جابه‌جا شوند. پس در سیرکولاسیون داخلی باید سهولت، ایمنی، قابل درک و منطقی بودن فضاها و ارتباط آن‌ها با هم، رعایت شود. توجه کافی به سیرکولاسیون یا لکه‌گذاری در محیط کار ومنازل، میزان بهره‌وری و آرامش افراد را افزایش می‌دهد.

انتخاب چیدمان ساده

طراحی فضاها، چه با کاربری‌ مسکونی و چه غیرمسکونی، باید به گونه‌ای باشد که بتوان فضاهای استفاده شده رابه خاطر سپرد و فضاهای دیگر نیز قابل پیش‌بینی باشد. برای مثال بالابرها، پله‌های برقی، آسانسورو سرویس‌های بهداشتی در همه طبقات در یک مکان قرار گیرند تا محیط قابل پیش‌بینی و درک فضا راحت‌تر شود. تابلوهای راهنما باید در نقاط تصمیم‌گیری و عمود بر مسیر حرکت قرار داده شود. همچنین در محیط‌های باز و فضاهایی که فاقد درهای تفکیک کننده هستند، مسیرهای گردش به وضوح  طراحی شوند. 

نکاتی که باید در سیرکولاسیون داخلی رعایت کنید

اولین نکته در سیرکولاسیون داخلی خانه که باید به آن توجه شود، آشنایی با عادات و فرهنگ و سلیقه افراد است. لازم است که در ابتدای ورود به خانه با فضایی روشن، باز و چشم‌اندازی مناسب مواجه شویم و بین فضاهای مثبت و منفی تعادل ایجاد کنیم. 

در ادامه، به دیگر نکات سیرکولاسیون در طراحی داخلی خانه می‌پردازیم.

• فاصله در ورودی با فضاهای مهم خانه، مثل آشپزخانه کم باشد.

• در محل ورودی واحد، فضایی تقسیم‌شده طراحی شود تا مستقیم وارد فضای اصلی خانه نشویم.

• از ایجاد راهروهای باریک و بلند، اجتناب کنیم.

• سرویس‌ بهداشتی در مکانی در دسترس همه قرار داده شود.

• محل نشیمن خصوصی نزدیک در ورودی و آشپزخانه باشد.

• نهارخوری در مجاورت آشپزخانه و اتاق پذیرایی در نظر گرفته شود.

• حمام نزدیک اتاق خواب‌ها باشد.

• اتاق خواب‌ها در فضای انتهایی خانه قرار گیرد.

حرکت در سطح افقی و عمودی

برای کاربران حرکت به سمت مقصد در ساختمان، در حالت‌های افقی و عمودی اتفاق می‌افتد.

سیرکولاسیون و محدود کننده‌های حرکت افقی و عمودی در یک سطح

• محدود کننده‌های افقی می‌تواند این موارد را شامل شود: نوع سطح کف، عرض مسیر، مسافت یک مسیرو وجود درب.

• محدود کننده‌های عمودی این موارد را دربرمی‌گیرد: وجود شیب و بالا آمدن سطح شیب دار ، وجود پله و …

سیرکولاسیون افقی در مسیرهای فضای داخلی

در نظر گرفتن حداقل مسافت برای کودکان، افراد دارای محدودیت حرکت و قدرت و برای حمل اشیاء، در سیرکولاسیون فضای داخلی ضروری است. مسافت‌های طولانی برای این افراد می‌تواند به‌عنوان یک مانع عمل کند. بنابراین می‌توان با ایجاد ورودی‌های اضافی، پارکینگ، امکان نشستن و تعبیه سرویس‌ بهداشتی در فواصل منظم، نیاز این افراد را برطرف کرد.

هر جا که امنیت و حریم خصوصی اجازه دهد، باید درب‌ها را حذف کرد. وجود درب، گذشته از نیاز به باز کردن و بستن، عرض یک مسیر را کم می‌کند. اگر امنیت و حریم خصوصی با مشکل مواجه نمی‌شود، طراحی با سبک باز با حذف‌کردن درب‌ها و وسیع‌تر کردن فضا، حرکت افقی افراد را تسهیل می‌کند. هرچند در طراحی فضاها باید نیاز افراد کم‌بینا یا نابینا به لمس مسیر در نظر گرفته شود.

همچنین اگر از ستون‌های افقی استفاده می‌کنید، باید اطمینان حاصل کنید که در مجاورت مسیرهای گردش قرار نگیرند.

سیرکولاسیون عمودی در طراحی داخلی

تغییر سطح در یک ساختمان علاوه بر هزینه‌بر بودن، باعث اشغال فضای بیشتری می‌شود. راه پله برای اتصال طبقات روشی متداول است، اما اکثر کاربران ساختمان، استفاده از آسانسور را به‌دلیل سرعت در جابجایی ترجیح می‌دهند. آسانسورها باید متناسب با کاربری ساختمان باشند و در مکان‌های مناسبی قرار گیرند.

پله برقی قادر به جابه‌جایی تعداد بسیار بیشتری از کاربران است، هرچند که قادر به جابه‌جایی ویلچر، کالسکه و چرخ حمل بار نمی‌باشد و افراد معلول نیز استفاه از آن را ترجیح نمی‌دهند. بنابر این بهتر است در صورت امکان ، راه پله‌، آسانسور و پله برقی برای دادن انتخاب‌های مختلف به‌ کاربر، در یک محل قرار داده شوند. همچنین تا جای ممکن، دسترسی به آسانسور را در تمام طبقات فراهم کنید و از تغییر سطح در یک طبقه خودداری کنید.

سیرکولاسیون یا لکه‌گذاری در معماری

سیرکولاسیون افقی و عمودی دو بخش مهم در معماری می‌باشد.

سیرکولاسیون افقی در معماری و نکاتی که در سیرکولاسیون افقی باید رعایت کنیم

در سیرکولاسیون افقی، چگونگی دسترسی در یک سطح مد نظر می‌باشد. به این نکات در سیرکولاسیون افقی توجه ‌می‌شود:

• آیا جایگیری اتاق‌ها در فضایی مناسب درنظر گرفته شده است؟

• آیا افراد برای دسترسی به فضای مورد نظر، مزاحم افراد دیگر می‌شوند؟ و از چه فضایی باید بگذرند؟

• جایگیری فضای عمومی و فضای خصوصی خانه به درستی طراحی شده یا خیر؟

سیرکولاسیون عمودی در معماری و نکاتی که در سیرکولاسیون عمودی باید رعایت کنیم

در سرکولاسیون عمودی ارتباط فضای طبقات داخلی یک خانه با محیط بیرونی خود، و ارتباط چند واحد آپارتمان با محیط بیرونی‌شان مورد توجه است.

مثلا در یک خانه دوبلکس، ارتباط هر اتاق با سایر فضاها و نحوه دسترسی به آن‌ها مورد توجه است. و یا در یک مجتمع، باید توجه شد که نحوه قرار گرفتن درب خروجی هر واحد، راه پله، آسانسور، پارکینگ، انباری و فضاهای مشاع آن مجتمع چگونه در نظر گرفته شده و چه تاثیری بر انتقال و دسترسی ساکنان آن دارد.

در سیرکولاسیون یا لکه‌گذاری، این دسترسی می‌تواند از اتاق به اتاق و فضای خانه، یا دسترسی از خانه به بیرون و طبقات و همچنین از طبقات به یکدیگر باشد.

سیرکولاسیون‌ در طراحی فضاهای متفاوت

• سیرکو‌لاسیون آرامش بصری مانند پارک‌ها و فضاهای سبز

• سیرکو‌لاسیون نمایشی مانند نمایشکاه‌ها

• سیرکولاسیون آموزشی مانند مدارس

• سیرکولاسیون جهت‌یابی

چکیده

حداکثر استفاده از یک فضا، درصد سیرکولاسیون را مشخص می‌کند. درک افراد از سازه، نور، هندسه و … توسط سیرکولاسیون یا لکه‌گذاری شکل می‌گیرد. اگر در طراحی پلان به نیازهای محیط و اشخاص توجه نشود، دسترسی با مزاحمت و کاهش سرعت مواجه شده و همچنین عملکرد افراد و کارایی محیط با اختلال مواجه می‌شود. در این مطلب به سیرکولاسیون در طراحی داخلی پرداختیم، توضیح  دادیم سیرکولاسیون چیست و انواع آن را بررسی کردیم. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده‌باشد.

مطالب مرتبط:

?What is circulation in floor planning